Loopbaan coach: hoe zorg je ervoor dat je gemotiveerd blijft?

Met tegenzin naar je werk? Minder gemotiveerd en minder vakbekwaam? Dan is de kans groot dat je ambtenaar bent!
Recent onderzoek van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties toont aan dat Nederlandse ambtenaren negatiever zijn over hun werk dan andere medewerkers in de publieke sector zoals zorg en onderwijs. Het tweejaarlijkse Personeels- en mobiliteitsonderzoek (POMO) 2014 ziet dat vooral ambtenaren bij gemeenten, provincies en het rijk zichzelf minder vakbekwaam vinden. Ook vinden zij zichzelf minder bevlogen en minder betrokken. Aan het onderzoek deden 24.000 medewerkers uit de publieke sector mee, in totaal zo’n 15%.

Vooral rijksambtenaren hebben in verhouding weinig vertrouwen in hun eigen kunnen. Ze beoordelen hun vakmanschap als laagste, volgen ontwikkelingen in hun vakgebied minder goed en hebben minder prestatiedrang. Ze zijn ook nog eens aanzienlijk minder trots op hun vak of werk, gaan ’s ochtends vaker met tegenzin naar hun werk en eenmaal daar zijn ze minder geïnspireerd. Leerkrachten in het basisonderwijs zitten echter ver boven het gemiddelde: zij zijn de meest bevlogen groep.

Een ander voorbeeld zijn provinciemedewerkers, zij zien organisatievraagstukken minder als hun eigen probleem, zijn minder gehecht aan het werk en voelen zich er minder thuis. Defensiepersoneel is het meest betrokken. Let op: het gaat hier om betrokkenheid bij de organisatie. De betrokkenheid bij de publieke zaak is juist weer erg hoog (het maatschappelijke belang).

Positief: algemene tevredenheid onder ambtenaren stijgt wel
Gelukkig stijgt de algemene tevredenheid in de publieke sector wel ieder jaar. Echter, de lage tevredenheid bij rijks- en gemeenteambtenaren is reden tot zorg. Vooral de resultaatgerichtheid, de eigen geringe invloed en de aandacht voor hun persoonlijke welzijn laten te wensen over. Ook de leidinggevende is een lastige factor voor velen. Kennelijk is het in de zorg en in het onderwijs beter gesteld met de tevredenheid.

Niet alleen ambtenaren zijn ontevreden
Recent publiceerden NRC Handelsblad, nrc.next en Vlerinck Business School de gezamenlijke onderzoeksresultaten onder 400 Nederlandse werknemers. Wat blijkt? Men mist flexibiliteit bij de arbeidsvoorwaarden. Tweederde van de respondenten wil zelf de tijd en locatie van hun werkplek bepalen en 80% wil regie over de eigen persoonlijke ontwikkeling. En nog eens tweederde wil HR zaken zelf kunnen regelen, zoals uitbetaling van vakantiedagen of het omzetten naar extra vakantiedagen. Kortom: ieder huisje heeft zijn kruisje. Maar in het geval van de randvoorwaarden waaronder je je werk doet, neemt de tevredenheid toe naarmate je meer eigen keuze hebt. Dus daar zouden werkgevers naar moeten kijken bij het binden en boeien van hun mensen.

Welke keuzes heb je als ontevreden werknemer?
Eigenlijk heb je best wel wat knoppen waar je aan kunt draaien. Als het gaat om bevlogenheid en betrokkenheid bij je werk noem ik een paar stappen die je zelf kunt zetten:

• Weet wat jou motiveert. Haal je voor de geest waarom je dit werk ook alweer wilde doen. Wat sprak je aan toen je begon? Wat motiveerde jou die eerste periode? Welke verwachtingen had je? Wilde je afwisseling van je omgeving, de mensen met wie je werkte of de werkplek? Wilde je nieuwe inhoudelijke uitdagingen aangaan? Of eerder meer verantwoordelijkheid? En waarom wilde je juist bij deze organisatie aan de slag gaan?
• Beoordeel nu je huidige situatie. Hoe scoor je op de voor jou belangrijke punten? Wat is er veranderd ten opzichte van die eerste tijd? Kortom: onderzoek je motieven en doe een reality check.
• Ben je erachter waar het aan ligt? Stel je ontdekt dat jouw bevlogenheid en betrokkenheid toenemen op het moment dat je veel nieuwe mensen ontmoet. En je merkt nu dat je al een jaar lang met dezelfde mensen werkt. Of je ontdekt dat je meer betrokken bent als je een pioniersrol hebt. Maar dat de afdeling die je hebt opgezet alweer twee jaar rustig draait.
• Bekijk nu welke invloed je op deze factoren hebt en wie of wat jou gaat helpen je hernieuwde doelen te bereiken. Kun je je werk samen met je leidinggevende zo (her)inrichten dat je weer nieuwe mensen gaat ontmoeten? Of in het geval van de pionier: misschien kun je een project oppakken waardoor je weer ergens opnieuw begint?

En stel, je hebt helemaal geen invloed op de voor jou belangrijke dingen, wat dan?
Als dat zo is, dan kun je natuurlijk een andere baan zoeken waar die randvoorwaarden wel passender zijn. Vind je dat te ver gaan, of te spannend, dan kan ik je alleen maar adviseren om in je privewereld naar vormen te zoeken waarin je de voor jou belangrijke zaken kwijt kunt. Zie je werk dan als iets dat de schoorsteen doet roken, maar haal je (levens)motivatie uit vrijwilligerswerk of hobby’s. Zoek situaties op waarin je die nieuwe mensen ontmoet. Of waarbij je weer van voren af aan moet beginnen. Als je privé lekkerder in je vel komt te zitten, wordt je werk tenslotte ook weer draaglijker.